Column: De Zegenworm

donderdag 12 mei 2022

Wat is geen man of vrouw, kan zien zonder ogen, horen zonder oren en ademen zonder longen? De regenworm. Die wordt tijdens de paring man of vrouw, en ziet met lichtgevoelige cellen in de huid. Via de huid ademen wormen ook en nemen ze trillingen waar.

Onder de grond is meer leven dan erboven. Het meeste zien we niet, maar deze reuzen van het bodemleven zijn een uitzondering. Regenwormen zijn een zegen voor de aarde. Dat nederige scharminkel onder je voetzool is een god van de vruchtbaarheid, die kringloop eet en poept.

Net als bij pizza is een goede bodem de basis, voor het leven in alle diversiteit. En diverse natuur is nodig voor een gezond leefklimaat maar ook voor onze voedselvoorziening. Daarbij zijn de levensvormen in de bodem net zo belangrijk, misschien wel belangrijker, dan die boven de grond.

“Slechts weinig andere dieren hebben een zo grote betekenis voor de geschiedenis van de aarde,” schreef Darwin in zijn laatste boek dat hij voltooide in 1881. Hij zag al het belang in van regenwormen als ‘ecosystem egineers’ die de aarde vormen tot vruchtbare grond. Hij had meer gelijk dan hij zelf kon weten.

Ruim 540 miljoen jaar geleden zijn tijdens de ‘Cambrische explosie’ in korte tijd veel nieuwe diersoorten ontstaan. De eerste roofdieren ontstonden en groeven naar prooien die zich verstopten in de bodem. Door al dat gegraaf veranderde de omgeving, waardoor zich weer ander leven kon ontwikkelen. Deze ‘bioturbatie’ bleek een drijvende kracht voor snelle evolutie.

De regenworm is als de mythische oerslang die in zijn eigen staart bijt. Hij is het begin en het einde van de kringloop.

Naast grondverbetering zorgen regenwormen ook voor vergroting van de hoeveelheid water die de bodem kan opslaan. Dat is essentieel in deze tijd, waarin tuinwinkels nog bestrijdingsmiddelen tegen wormen mogen verkopen.

Dit is een voorpublicatie van de 22e column Z00 Palescue in het blad Veren & Vachten van Dierenzorg Eemland. Telkens wordt één dier beschreven in precies 300 woorden. De andere dieren die hierin verschenen, zijn hier na te lezen.

Laat een reactie achter